وقتی شفیعی کدکنی مسحور پروین شد - مجله زیبایی زندگی

به گزارش ایسنا، به مناسبت صدوچهاردهمین زادروز پروین اعتصامی، دیدگاه محمدرضا شفیعی کدکنی درباره این شاعر فقید با گذری بر کتاب با چراغ و آینه بازخوانی شده است.

این شاعر، پژوهشگر و استاد دانشگاه تهران درباره پروین اعتصامی چنین نوشته است: ما این بیماری و دورافتادگی را در اثر تقلید کورکورانه از نظریه های نقد فرنگی داریم و تا به علاج فلسفی آن برنخیزیم این بیماری مهلک، روزبه روز بدنه خلاقیت فرهنگی ما را نزارتر می نماید.

در میان هزاران عامل پیچ درپیچ ناشناخته که راز موفقیت شاهکارهای ادبی دنیا را تشکیل می دهد، مسحور استعاره های تجریدی شدن و خلاقیت هنری و ادبی را در ایجاد مشتی استعاره پادرهوا دانستن، اگر بیماری نیست پس چیست؟

چند سال قبل یکی از روزنامه های معلوم الحال این پرسش را مطرح نموده بود که آیا فروغ شاعرتر است یا پروین؟ و بخش عظیمی از متشاعرچه های روزنامگی رای داده بودند که پروین اصلا شاعر نیست. حتی برخی از اهل ادب و کسانی که یک سطر از شعر فروغ را نخوانده اند و اگر خوانده اند نفهمیده اند، تحت تاثیر جو زمانه تصریح نموده بودند که فروغ عظیم تر است از پروین یا جایی که فروغ شاعر است چه جای صحبت پروین؟

در یک جامعه بیمار که با یک مویز نقد مدرن گرمیش می گردد و با یک غوره رئالیسم سوسیالیستی سردیش می نماید، چگونه می توان در باب پروین و صندلی او سخن گفت؟

شعر پروین، شعر خرد و عاطفه است و نیازی به استعاره های تجریدی و تشبیهات عجیب و غریب ندارد. اولین بار که دیوان پروین اعتصامی را در نوجوانی به دست آوردم، حالتی داشتم که به هیچ وجه قابل توصیف نیست. نخستین شعری که از او مرا مسحور خویش کرد، شعری بود که به مناسبت جشن فارغ التحصیلی در مدرسه سروده بود و چنین شروع می شد: ای درخت آرزو خوش زی که بار آورده ای/ غنچه بی باد صبا گل بی بهار آورده ای

باغبانان تو را سال جاری سالی خرم است/ زین همایون میوه کز هر شاخسار آورده ای

نمی دانم در این ابیات چه نهفته که هم اینک پس از قریب چهل وپنج سال هنوز هم مسحور این کلماتم. ممکن است بگویید: طعم وقت توست که ضمیمه این کلمات شده است اما وقت من با بسیاری شعرهای دیگر هم گره خورده است و چنین طعمی را به وجود نیاورده است!

گیرم من این سخن را بپذیرم، درباره آن صدها هزار خواننده ای که در این هفتادساله مسحور دیوان او شده اند، چه باید گفت؟ جز این که بگوییم نبوغ فرمول بردار نیست و آدم های ساده لوح، با کشف جدول ضرب وزن و قافیه یا استعاره و تشبیه، خیال می نمایند به راز خلاقیت های عظیم پی برده اند و عمر خود را در آن راه به هدر می دهند.

رخشنده اعتصامی معروف به پروین اعتصامی، شاعر در 25 اسفندماه 1285 در تبریز به دنیا آمد. او از کودکی فارسی، انگلیسی و عربی را نزد پدرش آموخت و از همان کودکی زیر نظر استادانی مثل دهخدا و ملک الشعرا بهار سرودن شعر را شروع کرد. اعتصامی شعرهایش را در حضور چهره هایی مانند علی اکبر دهخدا، ملک الشعرا بهار، عباس اقبال آشتیانی، سعید نفیسی و نصرالله تقوی که از دوستان یوسف اعتصامی، پدر او بودند و گاهی اوقات به خانه او می آمدند، می خواند و مورد تشویق آن ها قرار می گرفت. از شعرهای معروف این شاعر می توان به ای مرغک، آرزوی پرواز، پند و نصیحت و ... اشاره نمود.

پروین پیش از چاپ دومین نوبت از دیوان شعرهایش، در 15 فروردین 1320 در سن 34سالگی بر اثر بیماری حصبه درگذشت.