تخت جمشید شیراز؛ میراثی جهانی با شگفتی های بی انتها - مجله زیبایی زندگی

تخت جمشید چند سال قدمت دارد؟

این بنا سال 518 قبل از میلاد ساخته شده است. یعنی چیزی بیشتر از 2500 سال قدمت دارد.

تخت جمشید کجاست؟

این اثر تاریخی در 11 کیلومتری شمال شرقی شهر مرودشت و 70 کیلومتری شمال شرقی شیراز در استان فارس قرار گرفته است.

تخت جمشید چه بخش هایی دارد؟

پلکان ورودی و دروازه ملل، کاخ آپادانا، کاخ صد ستون، کاخ تچر، کاخ ه (کاخ اچ)، کاخ هدیش، کاخ ملکه، کاخ سه دری، آرامگاه اردشیر دوم و سوم و… از بخش های مهم تخت جمشید است.

مساحت تخت جمشید چقدر است؟

125000 مترمربع

تخت جمشید کجاست؟

تخت جمشید یا پارسه نام مرکز تشریفاتی پادشاهان دوره هخامنشی بوده است و معماری متفاوت و گسترده آن، تاریخچه غنی ایران و البته توانایی بسیار بالای مهندسان ایرانی را به تصویر می کشد.

تخت جمشید کجاست و چند کیلومتری شیراز است؟

برای بازدید از تخت جمشید باید راهی استان فارس و شهرستان مرودشت شوید. این شهرستان حدودا 57 کیلومتر با شیراز فاصله دارد و در 10 کیلومتری شمال مرودشت می توان تخت جمشید را در دامنه کوهی به نام رحمت که پیش تر با نام های دیگری مثل میترا و مهر نیز شناخته می شدند، پیدا کرد.

تخت جمشید بر روی سکویی که 8 تا 18 متر بلندتر از جلگه مرودشت است، بنا شده و چندین بخش اصلی دارد که از جمله آن ها می توان به کاخ های تشریفاتی، کاخ های کوچک اختصاصی، خزانه شاهی و بعلاوه دژ و باروهای حفاظتی اشاره نمود.

آدرس تخت جمشید در گوگل مپ

نام تخت جمشید از کجا آمده است؟

نام اصلی این شهر باستانی، پارسه است زیرا در زمان پادشاهی هخامنشیان، قوم پارس در این منطقه حضور داشتند. پس از آن، یونایان از نام های دیگری همچون پرسپولیس یا پرسه پولیس برای این شهر استفاده کردند که به معنی پارسه شهر بود. در زمان ساسانیان، از نام سد ستون یا صد ستون برای تخت جمشید استفاده می شد.

در دوران مختلف حتی این بنا با نام های بسیار متفاوت دیگری مثل چهل منار یا تخت حضرت سلیمان نیز شناخته می شد.

صدها سال بعد و زمانی که دوره پادشاهی هخامنشیان به دست فراموشی سپرده شد، مردم قادر به خواندن خطوط میخی روی کتبیه ها نبودند و تصور کردند این بنا، همان اورنگ جمشید است که در شاهنامه به آن اشاره شده و از همین رو، آن را تخت جمشید خواندند.

پژوهشگران معتقدند در دوران ساسانیان، نام جمشید به این بنا نسبت داده شده است. سال ها بعد محققان اروپایی متوجه شدند پرسپولیس که یکی از مورخان مشهور یونانی به نام هروات به نام آن اشاره داشته، همان تخت جمشید است.

گفتنی ست جمشید یکی از پادشاهان اسطوره ای ایران بوده و جایگاه ویژه ای در میان مردم زمان خود داشته است. نام تخت جمشید از سال 1979 در لیست آثار دنیای یونسکو به چشم می خورد.

تاریخچه تخت جمشید

پیش از اینکه سراغ معرفی کاخ ها و تالارهای باشکوه تخت جمشید برویم، بهتر است کمی درباره تاریخچه آن و افرادی که بر آن حکومت داشتند، صحبت کنیم.

مطابق با اسناد موجود، ساخت این بنای بزرگ و تاریخی حدودا 500 سال پیش از میلاد مسیح به دستور داریوش بزرگ آغاز شده بوده است و 150 سال (به روایتی دیگر 120 سال) طول کشیده تا کار ساخت تمام بخش های آن به خاتمه رسد.

در حقیقت، فرزند و نوه داریوش یعنی خشایارشا و اردشیر یکم با اضافه کردن چندین ساختمان و بنای بزرگ به مجموعه اول، این شهر باستانی را توسعه دادند. برخی پژوهشگران حتی معتقدند تخت جمشید تا خاتمه حکومت هخامنشیان در حال توسعه و توسعه بوده است.

یکی از شاخص ترین ویژگی های تخت جمشید، وسعت تقریبا 125 هزار متر مربعی آن و کتبیه ها، نگاره ها و آثار باستانی است که در کمتر جایی می توان پیدا کرد. سنگ نبشته هایی که در تخت جمشید یافت شده، اطلاعات ارزشمندی را درباره تاریخچه غنی و پربار ایران در اختیارمان قرار می دهد. افزون بر این، معماری فوق العاده این مجموعه نشان از توانایی بسیار بالا و هنر معماران ایرانی داشته است.

جالب است بدانید در طراحی این مجموعه به آسانی می توان رد پای فرهنگ و هنر اقوام دیگری مثل مادها، بابلیان، یونانی ها و مصری ها را نیز مشاهده کرد زیرا در گذشته همه آن ها تحت سلطه هخامنشیان بودند.

داریوش کبیر از ساخت این مجموعه تنها یک هدف داشت: ساخت مرکزی متفاوت در امپراطوری خود که نظیر نداشته باشد و خوشبختانه در انجام این کار نیز کاملا پیروز بود. البته شواهد نشان می دهد که داریوش همچون پادشاهان مصری که اهرام ثلاثه را ساختند، از مردم و مهندسان صرفا به عنوان برده هایی برای ساخت این مجموعه استفاده ننموده است.

در حقیقت، خشت های گلی که در سال 1312 پس از خاک برداری در بخش شمالی تخت جمشید کشف شدند، اثبات می نمایند که تمام معماران، استادان، نجارها، سنگ تراش ها و کارگرهای ساختمانی که در ساخت این مجموعه حضور داشتند، حقوق و بیمه کارگری داشتند.

چه کسانی تخت جمشید را آتش زدند؟

بین کتاب های تاریخ و بازگویی که درباره سرگذشت تخت جمشید می گردد، یک نام همیشه ثابت است، اسکندر مقدونی. به نظر من هرکس که نامش خیلی سرزبان ها میفتد همیشه مقصر اتفاق ها نیست خیلی از مواقع باید دنبال سرنخ هایی گشت که به همراه آن فرد باعث بروز اتفاقی شده است.

داستان اسکندر و تخت جمشید هم همین است. درباره آتش زدن مرکز ایران در زمان هخامنشی بعد از تصرف نمی توان رفتار خشایارشاه بعد از تصرف شهرهای یونان را مقصر ندانست. یا نمی توان به نقش همراهان اسنکدر اشاره نکرد، زیرا آنطور که در تاریخ یاد می گردد اسکند خود عاشق فرهنگ و شرایط ایران بوده است.

با اینحال چند نام و موقعیت تاریخی است که می توان به عنوان کسانی که تخت جمشید را آتش زدند از آن ها یاد کرد. البته ذکر این نکته هم خالی از لطف نیست که خیلی از مورخان معتقدند آتشسوزی بر اثر یک تصادف بوده به هرحال این ها نظریه های تاریخی است و اغلب سندی بر فزونی یکی بر دیگریشان نیست.

نفر اول خود اسکندر است، زیرا هرچه باشد دستور این تخریب را خودش داده است. فرد دیگر تاسیس معشوقه یا زن همراه اسکندر بوده که در تاریخ از او با عنوان کسی که اصرار بر آتش سوزی داشته یاد می گردد. یکی از وقایع که احتمال می دهند زمینه ساز دستور آتش بوده آزادی یونانی هایی است که به دست ایرانی ها مثله شده اند تا فرار ننمایند.

ذکر این نکته خالی از لطف نیست که هر اتفاقی باعث تخریب تخت جمشید شده واقعا اهمیتی ندارد. مهم آثار و دست نوشته هایی بوده که بعد از آتش سوزی همه نیست شده اند تا ما از حقایق یکی از مهمترین دوران تاریخ ایران ارزشمند دور شویم.

تخت جمشید قبل از ویرانی

تخت جمشید قبل از ویرانی میزبان کاخ ها و عمارت های کوچک و بزرگی بود که هرکدام برای انجام کاری خاص طراحی شده بودند. در منابع تاریخی حتی آمده که طی آن دوران، برای هر فصلی اقاتگاهی مخصوص وجود داشته و تخت جمشید، اقامتگاه بهاری پادشاهان هخامنشی بوده است.

در دوران حکومت هخامنشیان، پادشاهان بسیاری بر تخت فرمانروایی تخت جمشید تکیه زدند. دوره فرمانروایی داریوش کبیر، 36 سال طول کشید. پس از آن نیز افراد دیگری از جمله خشایارشا، اردشیر یکم، داریوش دوم، اردشیر دوم، اردشیر سوم و داریوش سوم فرمانروای پارسه بودند.

طی سال های 499 تا 449 پیش از میلاد مسیح، جنگ سختی میان ایرانی ها و یونانی ها شکل گرفت. انتها، در سال 330 پیش از میلاد، اسکندر مقدونی با لشکرکشی به مرودشت و به آتش کشیدن تخت جمشید، به حکومت پرآوازه هخامنشیان خاتمه داد.

روایت های متعددی درباره علت حمله اسکندر به مرودشت وجود دارد. برخی می گویند او این کار را به خاطر شکستن غرور ایرانی ها انجام داد زیرا فرمان حمله به کشور یونان از پرسپولیس یا همان پارسه صادر شده بود. بعدها روایت دیگری نقل شد که در آن، به آتش کشیده شدن تخت جمشید به معشوقه او نسبت داده می شد.

طبیعتا هیچ عکس یا تصویر واضحی از هزار سال گذشته این عمارت در دست نیست، اما یکی از قدیمی ترین و دقیق ترین منابعی که می توان به آن استناد کرد، نقاشی یکی از طراحان هلندی به نام کورنلیس دو بروین است که گفته می گردد از نوامبر 1704 تا ژانویه 1705 میلادی از تخت جمشید کشیده است:

بخش های مختلف تخت جمشید

حالا که با تاریخچه تخت جمشید آشنا شدید، می خواهیم شما را با بخش های مختلف این مجموعه تاریخی و شگفتی های آن آشنا کنیم.

مساحت کلی تخت جمشید چقدر است؟

به جرئت می توان از تخت جمشید به عنوان یکی از بزرگترین عمارت های تاریخی دنیا یاد کرد. محیطی بزرگ که زمین هایش مسطح شده سنگ ها روی زمین قرار گرفته و ساختمان های مختلفی روی آن ساختند. آنچه قابل مشاهده است مساحت تمام ساختمان ها و محیط تخت جمشید را چیزی حدود 4 هکتار نشان می دهد، یعنی حدود 125000 متر مربع.

مساحت بخش های مختلف تخت جمشید را در ادامه برای هر بخش شرح خواهیم داد.

پلکان ورودی و دروازه ملل

در بخش شمال غربی تخت جمشید، دو ردیف 111 پله ای با پهنای زیاد و ارتفاع کم (10 سانتی متر) در مقابل یکدیگر قرار گرفته است که بی شک در همان لحظه اول، شما را مبهوت خود خواهند کرد. درباره ارتفاع کم پله ها، حدس وگمان های مختلفی وجود دارد که البته نمی توان هیچ کدام را به صورت صد درصد تایید کرد.

برخی معتقدند پله ها برای راحتی حرکت اسب ها این گونه ساخته شده است، در حالی که برخی مورخان معتقدند ارتفاع کم پله ها به خاطر حفظ ابهت مهمان هایی بوده است که تصاویرشان را با لباس های فاخر و ارزشمند می توان بر روی دیواره های تخت جمشید مشاهده کرد.

پس از طی کردن 111 پله و تماشای نقوش مختلف به دروازه ملل که با نام های دیگری مثل دروازه بزرگ و دروازه خشایارشا نیز شناخته می گردد، می رسیم. دروازه ملل 10 متر ارتفاع دارد و اگرچه حالا بخش اعظم آن تخریب شده، ولی به نظر می رسد یک ورودی و دو خروجی داشته است.

چیزی که در اینجا بیش از هر چیزی خودنمایی می نماید، طرح مردان بالدار و گاوهایی با سر انسان بر روی دروازه ها است. توصیفات بسیاری درباره این طرح ها وجود دارد که بعضا بسیار عجیب است. پس از عبور از دروازه ملل نیز باید وارد کاخ بزرگ آپادانا شویم.

کاخ آپادانا (تالار بزرگ بارعام)

آپادانا از قدیمی ترین کاخ های تخت جمشید و بزرگترین سازه این بنای تاریخی است که ساخت آن به دستور داریوش بزرگ برای برگزاری جشن های نوروزی و پذیرش نمایندگان کشورهای دیگر کلید خورد و در دوران پادشاهی خشایارشا به خاتمه رسید.

مساحت کاخ آپادانا به 12 هزار متر مربع می رسد و مطابق با شواهد موجود، 72 ستون سنگی در گوشه وکنار این کاخ وجود داشته است. امروزه فقط 14 ستون از مجموع 72 ستون پابرجاست و ظاهرا بسیاری از بخش ها در اثر یک آتش سوزی مهیب نابوده شده است.

اگرچه مردم، این کاخ را بیشتر با نام آپادانا می شناسند، اما در هیچ کدام از کتبیه های کشف شده در تالار چنین نامی ذکر نشده است؛ به همین جهت، شاید بهتر باشد این مجموعه بزرگ را با نام تالار بزرگ بارعام معرفی کنیم.

کاخ صد ستون

اما یکی دیگر از باشکوه ترین و بزرگ ترین سازه های تخت جمشید که بی شک تماشای آن شما را حیرت زده خواهد نمود، کاخ صد ستون با تقریبا 4 هزار و 300 متر مربع مساحت است. در تالار مرکزی این کاخ، از 100 ستون 14 متری برای نگه داشتن سقف استفاده شده بوده و به همین جهت از آن به عنوان بزرگترین تالار سرپوشیده دنیا یاد می گردد.

از نظر وسعت، کاخ صد ستون دومین کاخ در تخت جمشید محسوب می گردد و طبق تحقیقات پرفسور هرتسفلد، ساخت آن در زمان خشایارشا آغاز و در زمان اردشیر یکم به خاتمه رسیده است.

کاخ تچر

تچر یا تچرا نام کاخ اختصاصی داریوش بزرگ است که در جنوب غربی آپادانا قرار گرفته و طول آن به 40 متر و عرض آن به 30 متر می رسد. محققان بر روی یکی از کتبیه ها نوشته ای با این مضمون را پیدا نموده اند: من، داریوش، این تچر را ساختم.

از کاخ تچر با عنوان موزه خط هم یاد می گردد زیرا در این کاخ، کتبیه های بسیاری از زمان هخامنشیان تا قاجار را می توان پیدا کرد که هرکدام گویای داستانی مجزا و هیجان انگیز است. کاخ روی صفه ای با ارتفاع 2.4 متر ساخته شده و در مرکز آن، اتاقی با اضلاع 15 متری برای پادشاه بنا شده است.

در اینجا باز هم نگاره ها و نقاشی های روی دیوار با ما حرف می زنند؛ از نقش های برجسته روی دیوار که پادشاه و دو ملازمش را به تصویر می کشند تا نقش های برجسته روی راه پله از خدمتکاران و سنگ هایی که مانند آینه صاف است، همگی شما را در بدو ورود به کاخ تچر مبهوت خواهند کرد. به خاطر صیقلی و صاف بودن سنگ های این کاخ، برخی از آن با نام کاخ آینه نیز یاد می نمایند.

اگرچه تچر به معنی خانه زمستانی است، اما مدارکی مبنی بر اینکه داریوش، زمستان را در این کاخ می گذرانده در دست نیست. گفتنی ست بعد ساخت کاخ اصلی به وسیله داریوش، ایوان و پلکان سنگی جنوبی به وسیله خشایارشا و پلکان سنگی غربی توس اردشیرشاه دوم ساخته شده است.

کاخ ه (کاخ اچ)

در غرب کاخ هدیش و جنوب غربی تخت گاه، کاخی به نام ه یا اچ را می توان پیدا کرد که البته حالا بسیای از بخش های آن ویران شده است. تحقیقات صورت گرفته نشان می دهد که خشایارشا دستور ساخت این کاخ را صادر نموده و پس از آن، اردشیر یکم آن را به اتمام رسانده است. روی پلکان این کاخ، دو گروه 16 نفره نیزه دار پارسی و بعلاوه کتبیه ای باستانی را می توان مشاهده کرد که متاسفانه تا حد زیادی ویران شده است.

کاخ هدیش

در جنوبی ترین و البته مرتفع ترین قسمت از صفه تخت جمشید، کاخی به نام هدیش را می توان پیدا کرد که مخصوص خشایارشا بوده است. هدیش کاخی مستطیلی شکل با مساحت تقریبا 2200 متری است که در تالار اصلی آن 36 ستون وجود داشته است. به علاوه، در این کاخ دو مجموعه پلکان وجود دارد که به کاخ ملکه وصل می شوند.

هدیش به معنای جای بلند است و از آنجایی که همسر دوم خشایارشا نیز به همین نام بوده، این کاخ هدیش نام گرفته است. هرچند، برخی کارشناسان معتقدند که این کاخ در زمان داریوش ساخته شده است، اما کتبیه ها و سنگ نبشته های یافت شده در این کاخ از ساخت آن به وسیله خشایارشا خبر می دهد.

کاخ هدیش از نقاطی است که بیشترین صدمه را در آتش سوزی دیده و رنگ زرد سنگ ها، به نوعی نشان دهنده تمام شدن آب داخل آن ها در اثر حرارت بسیار بالاست. برخی معتقدند نقطه آغاز آتش سوزی، همین کاخ بوده است.

کاخ ملکه

در نزدیکی کاخ هدیش، کاخی به نام ملکه وجود دارد که به دست خشایارشا ساخته شده و نسبت به سایر بناهای تخت جمشید، در ارتفاع پایین تری قرار گرفته است. پرفسور هرتسفلد که در سال 1931 بخشی از این کاخ را خاک برداری و تجدید بنا کرد، حدس می زند که کاخ ملکه در واقع حرمسرای خشایار شاه بوده باشد چرا که دیوارهای ضخیم و تنها یک در برای ورود و خروج داشته است.

گفتنی است امروزه قسمتی از این کاخ به عنوان موزه و اداره مرکزی تاسیسات تخت جمشید مورد استفاده قرار می گیرد.

کاخ سه دری (تالار شورا)

کاخ مرکزی، کاخی با سه دروازه و چند راهرو با ظاهری چهارگوش است که بخش های مختلف تخت جمشید را به یکدیگر وصل می نماید. اگر به نقاشی های روی دیواره ها و پلکان این کاخ دقت کنید، افرادی را می بینید که به شکلی غیر رسمی به ملاقات فرمانروا می روند؛ همین موضوع نیز باعث شده است تا این کاخ با نام تالار شورا یا کاخ شورا نیز شناخته گردد.

تالار مرکزی، عمارتی کاملا مربعی شکل با دیوارهایی به طول 15.5 متر و چهار ستون سنگی است. اگرچه امروزه بسیاری از بخش های این کاخ تخریب شده، اما شواهد نشان می دهد که پادشاه از دروازه تعبیه شده در ضلع شرقی وارد تالار می شده است.

دروازه شمالی کاخ، ما را به حیاط آپادانا می رساند، در حالی که از دروازه جنوبی می توان وارد یک حیاط خلوت کوچک و سپس کاخ هدیش شد. توصیه می کنیم هنگام قدم زدن بر روی این پله ها از سنگ تراشی های روی آن ها و نگاره هایی که حرف های زیادی از اتفاقات داخل این کاخ داشته است، غافل نشوید زیرا اسرار بسیاری در آن ها نهفته است.

جالب است بدانید در این کاخ، دو ستون با سر انسان (سر انسان سمبل تفکراست) وجود دارد؛ چیزی که در بقیه جاهای تخت جمشید دیده نمی گردد.

کاخ G

یکی دیگر از عمارت های مهمی که در مجاورت کاخ هدیش قرار گرفته، کاخ G است. اگرچه امروزه بسیاری از بخش های این کاخ زیبا ویران شده، اما بقایایی از یک بنای بلند که ظاهرا روی سنگ خارای کوه ساخته شده بوده است، احتمالا بیش از هر چیز توجه شما را به خود جلب خواهد نمود.

روی دیوار جنوبی این بنای تاریخی، تصاویری از سربازان و خدمه به چشم می خورد که به نظر به کاخ داریوش برده شده اند.

دروازه نیمه تمام

یکی از مهم ترین بناهای تخت جمشید، دروازه نیمه تمام است. این دروازه بزرگ از نظر ظاهری شباهت زیادی با دروازه ملل دارد و در بخش های شرقی و غربی آن می توان دو اتاق را پیدا کرد که ظاهرا برای استقرار نگهبانان در نظر گرفته شده بودند.

• هتل زندیه شیراز
• هتل کریم خان شیراز
• هتل بزرگ شیراز
• هتل الیزه شیراز
• هتل ارگ شیراز
• هتل سنتی وکیل شیراز

بعلاوه مطالعات نشان می دهد که معماران قصد داشتند این دروازه را همچون یک گاو بالدار و به عنوان بزرگترین بنای مجموعه بسازند که متاسفانه با حمله اسکندر به مرودشت و ویران کردن تخت جمشید، ساخت آن نیز هیچ گاه تمام نشد.

ساختمان خزانه شاهی

دیگر بخش مهم و ارزشمند در این مجموعه 125 هزار متری، ساختمان خزانه است که گفته می گردد به دستور داریوش کبیر ساخته شده بوده است. خزانه حدود 10400 متر مساحت دارد و در آن می توان دو تالار باشکوه و بزرگ را با 99 و 100 ستون در کنار تعدادی اتاق، راهرو و حیاط روباز پیدا کرد.

خشت های گلی که به وسیله پروفسور اشمیت در ساختمان خزانه پیدا شده، حاوی اطلاعاتی فوق العاده ارزشمند درباره حقوق کارگران و چگونگی پرداخت دستمزد آن ها به زبان عیلامی بوده است.

آرامگاه اردشیر دوم و سوم

در کنار ساختمان های مهم و کاخ های کوچک و بزرگ، آرامگاه های اردشیر دوم و اردشیر سوم نیز بر روی کوه رحمت و رو به تخت جمشید قرار گرفته است. برای نما از علامت یک صلیب با چهار شاخه هم میزان استفاده شده است که هرکدام مفهومی جداگانه داشته و با علامت های مخصوصی معرفی شده است.

ستون های تخت جمشید چگونه ساخته شدند؟

فرضیه های عجیب وغریب زیادی درباره ستون های بنای تخت جمشید ذکر شده که البته نمی توان اغلب آن ها را حتی به نظریه هم تبدیل کرد، زیرا هیچ شاهد منطقی و عقلانی برای آن نیست. این درحالیست که نظریه استفاده از جرثقیل های چوبی بین تاریخدان ها بسیار پذیرفته است. بسیاری از مورخان معتقدند با توجه به اثراتی که روی سنگ و ستون های تخت جمشید هست آن ها را در مناطقی جز تخت جمشید شکل داده و سپس به محوطه آورده اند.

پس از اینکه مثلا 10 قطعه دروازه یا ستون آماده می گردد با مهندسی انرژی به یاری جرثقیل های چوبی و غرغره های مفرقی قطعات را جابه جا می کردند. هرچه که معین است نه غول ها در ساخت این بنا دست داشته اند و نه فرشته ها. تخت جمشید و ستون هایش با فکر وفناوری مهندسان آن موقع ساخته و پرداخته شده است. یکی از مهمترین بناهای موجود البته نیمه کاره که به قوت گرفتن نظریه جرثقیل ها یاری کرد دروازه نیمه تمام در محوطه تخت جمشید است.

آب روهای زیرزمینی

یکی دیگر از شگفتی های تخت جمشید به وجود آبروهای زیرزمینی مربوط می گردد؛ مجاری مخصوصی که در قالب یک شبکه فاضلاب در زیر بناهای مختلف طراحی شده بوده است تا با راهنمایی سریع و آسان آب باران از خیابان ها و حیاط های مجموعه، آسیبی به ساختمان های اصلی نرسد.

ظاهرا محل تجمیع این آب ها در دامنه کوه رحمت و خندق هایی بوده که به منظور ذخیره آب و استفاده از آن در هنگام احتیاج و بعلاوه مقاصد دفاعی استفاده می شده است. ساخت این شبکه فاضلاب، اوج توانمندی و ظرافت هنر معماران ایرانی در هزاران سال قبل را به تصویر می کشد.

موزه تخت جمشید

کاخ ملکه که در واقع همان حرمسرای خشایارشا بوده است، امروزه به موزه ای بسیار زیبا تبدیل شده که در آن می توان بسیاری از کتبیه ها، گل نبشته ها و سایر آثار تاریخی به دست آمده از تحقیق در این منطقه را مشاهده کرد.

اینجا در حقیقت از قدیمی ترین بناهایی در ایران است که به یک موزه تبدیل شده و آثار به نمایش گذاشته در آن می تواند حسابی شما را سرگرم کند. مهره های دوران هخامنشی، لوح هایی با خط میخی، پرده های سوخته تخت جمشید و سنگ نبشته های خشایارشا که به کتبیه خشایارشا معروف است، برخی از ارزشمندترین آثاری است که در موزه تخت جمشید می توان آن ها را پیدا کرد.

بازسازی تخت جمشید

طی سال های گذشته، افراد بسیاری نسبت به بازسازی تخت جمشید اقدام کردند تا این میراث ملی و دنیای حفظ گردد. نخستین کوشش در همان سال های اولیه صورت گرفت و برخی پادشاهان با تعمیر بنای برخی کاخ ها کوشش کردند از تخریب آن ها جلوگیری نمایند.

در سده اخیر، یک گروه شرق شناس آمریکایی از شیکاگو در سال 1309 اقدام به بازسازی این بنای تاریخی کردند و حین خاک برداری پیروز شدند کتبیه خشایارشا را پیدا نمایند؛ کتبیه ای که نشان می داد آن عمارت در واقع کاخ ملکه بوده است.

پس از آن، باستان شناسی آلمانی به نام اریک اشمیت در سال 1314 به خاک برداری از ساختمان خزانه و کاخ صدستون پرداخت. وی در جریان فعالیت های خود، استحکام پایه ستون های کاخ آپادانا، کتبیه بارعام و بخشی از دیواره های خشتی کاخ ها را بازسازی کرد.

فعالیت اریک اشمیت در شیراز تا سال 1319 ادامه پیدا کرد و او پیروز شد آثار تاریخی ارزشمندی را در بقایای تخت جمشید کشف کند.

جاهای دیدنی نزدیک به تخت جمشید

اگر در بازدید از تخت جمشید، برنامه ریز مناسبی داشته باشید، احتمالا می توانید سری به دیدنی های نزدیک تخت جمشید بزنید و حسابی لذت ببرید. دیدنی های تاریخی باشکوهی اطراف تخت جمشید وجود دارد که در ادامه آن ها را معرفی می کنیم.

مجموعه پاسارگاد

این مجموعه تاریخی که در فاصله 73 کیلومتری تخت جمشید قرار گرفته است، از معروف ترین آثار تاریخی ایران و حتی دنیا محسوب می گردد. در بازدید از مجموعه میراث دنیای پاسارگار می توانید از بخش های مختلفی بازدید کنید:

• آرامگاه کوروش بزرگ
• کاروانسرای مظفری
• کاخ اختصاصی
• کاخ بارعام
• مجموعه باغ ایرانی
• کاخ دروازه
• سنگ دروازه
• برج سنگی
• تل تخت
• محوطه مقدس

نقش رجب

در سفر به تخت جمشید، تماشای نقش رجب را از دست ندهید! این نقش برجسته که در سمت راست جاده شاهی قرار گرفته، قدمتی به دوره ساسانیان دارد و داستانی جالب در پس نامگذاری آن نهفته است.

جاده شاهی، اولین جاده بین المللی دنیا، شهرهای باستانی ایران مانند تخت جمشید، پاسارگاد و شوش را به هم متصل می کرد.

این نقش برجسته به وسیله دنیاگردی دانمارکی در سال 1176 قمری، نقش رجب نامگذاری شد. به گفته مورخین، نامگذاری این نقش به قهوه خانه ای نزدیک به آن که صاحبش رجب نام داشت، ربط داشت. در آن موقع، مردم محلی اطلاعاتی در خصوص این نقوش نداشتند و به همین علت آنها را نقش رجب می خواندند.

فرصت الدوله شیرازی، نویسنده قاجاری، این نقش برجسته را در کتاب خود با نام نقش قهرمانان نیز نامیده است.

نقش رستم

نقش رستم، مجموعه ای تاریخی و باستانی در روستای زنگی آباد، شمال شهرستان مرودشت استان فارس است. این مجموعه که در 6 کیلومتری تخت جمشید قرار گرفته است، یادگاری از تمدن های مختلفی مانند ایلامیان، هخامنشیان و ساسانیان است.

از حدود 1200 سال قبل از میلاد تا 625 میلادی، نقش رستم همیشه مکانی مهم و پر اهمیت بوده است. در اینجا آرامگاه چهار تن از شاهان هخامنشی، نقش برجسته های متعدد از اتفاقات مهم دوران ساسانیان، بنای کعبه زرتشت و بعلاوه نقش برجسته ای ویران شده از دوره ایلامیان به چشم می خورد.

در دوران ساسانیان، نقش رستم نه تنها از نظر تاریخی، بلکه از نظر دینی و ملی نیز اهمیت بسیار زیادی داشته است.

درنهایت…

اگر به بازدید از تخت جمشید رفتید، لطف به خاطر داشته باشید که حفظ این گنجینه های ملی، وظیفه همه ماست؛ بنابراین از ریختن زباله و آسیب زدن به آثار تاریخی جلوگیری کنید. یادتان نرود نظرات و خاطرات خود از تماشای تخت جمشید را با ما و دیگر کاربران و خوانندگان به اشتراک بگذارید.