نقش چابهار در برنامه 25 ساله ایران و چین
به گزارش مجله زیبایی زندگی، برنامه همکاری جامع فی مابین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین فراتر از یک قرارداد، توافق نامه یا تفاهم نامه، به عنوان یک سند راهبردی میان دو کشور مطرح است که در حوزه بین الملل یک پتانسیل عظیم مالی به شمار می رود. اما این سند راهبردی که زمینه توسعه همکاری ایران با دومین قدرت مالی دنیا را فراهم نموده، برای سواحل مکران و به خصوص چابهار از اهمیت مضاعفی برخوردار بوده و در بندهایی از این سند به طور مستقیم به چابهار و سواحل مکران اشاره شده است؛ گو اینکه چابهار محل تلاقی دو اقتصاد ایران و چین است. این یادداشت، بندهایی از برنامه همکاری جامع فی مابین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین که به چابهار اشاره دارد را مورد آنالیز قرار داده است.
با ما همراه باشید و با تور چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.
مشارکت در ایجاد و تجهیز مخازن ذخیره نفت، گاز و محصولات پتروشیمی دو طرف
در محور دوم برنامه راهبردی همکاری ایران و چین به عرضه پایدار نفت خام به چین، مشارکت در ساخت و تجهیز مخازن ذخیره سازی نفت و افزایش صادرات پتروشیمی به چین اشاره شده است که با توجه به برنامه توسعه مجتمع های پتروشیمی در چابهار و قرار دریافت این مجتمع ها بر کرانه اقیانوس هند، فراوریات پتروشیمی چابهار، سهمی جدی در تحقق این بند دارند.
احداث مجتمع پتروشیمی چابهار نیز با توانایی فراوری بیش از 20 میلیون تن مواد پتروشیمی در قالب سه فاز از سال 1392 برنامه ریزی و از سال 1394 هم ساخت نخستین مجتمع فراوری متانول آن شروع شده است. ظرفیت فاز اول مجتمع پتروشیمی چابهار 8.5 میلیون تن متانول است که این مقدار متانول در پنج مجتمع فراوریی هرکدام با ظرفیت یک میلیون و 650 هزار تن متانول در سال فراوری خواهد شد. در سال 1396 و در پی مطالعات مفصل کنوانسیون نفت، گاز و پتروشیمی چین ساخت هاب دوم پتروشیمی چابهار موردتفاهم نهاده شد که در سال 1398 مجددا این توافقنامه به مدت دو سال تمدید شد.
محور یازدهم این برنامه هم به طور مستقیم به اهمیت مجتمع پتروشیمی چابهار پرداخته و محور یازدهم با عنوان سرمایه گذاری بلندمدت در شهرک پتروشیمی چابهار در سرفصل های کلیدی برنامه درج شده است. با تحقق این موضوع صنعت پتروشیمی ایران وارد فاز جدیدی خواهد شد.
تکمیل و توسعه راه آهن
محور چهارم این برنامه به تکمیل راه آهن شرق غرب ایران و ایجاد راه آهن زیارتی پاکستان، ایران، عراق و سوریه و همین طور راه آهن شمال به جنوب اختصاص یافته است. راه آهن چابهار ـ زاهدان که در دست اقدام است، نقش مهمی در این جهت استراتژیک دارد؛ چنانکه قریب یک صدسال پیش هم نشریه حبل المتین کلکته در مقاله ای با عنوان راه آهن چابهار یا اعظم طرق تجارتی بین المللی به اهمیت راه آهن چابهار در توسعه تجارت شرق و غرب پرداخته است: راه آهن چابهار جغرافیای تجارت دنیا را تغییر خواهد داد و کسانی که نظر دوربین و فهم حقایق سنج دارند، می بینند که اگر راه آهن چابهار متصل به سواحل دریای سیاه مدیترانه آمد، در مدت 50 سال این بندر محقر کوچک خراب، اولین بندر دنیا خواهد گشت. چه هیچ بندری مانند آن ایستگاه تجارت شرق و غرب دیده نمی گردد. راه آهن چابهار تمام معموره عالم را به یکدیگر نزدیک خواهد ساخت و در نیم قرن، بندر چابهار به هامبورگ و لیورپول و مارسلیز و شانگهای و نیویورک و غیر فوقیت خواهد یافت.
حال برنامه راهبردی ایران و چین یکصد سال بعد از آن ضرورت تاریخی راه آهن چابهار را مورد تأکید قرار داده است. از طرفی راه آهن چابهار - گوادر به وسیله ریمدان تحول دیگری در اقتصاد منطقه ای خواهد بود. علاوه بر اتصال چابهار به پروژه مهم CPEC (کریدور مالی چین پاکستان) که اتصال چابهار به چین است، بازار 212 میلیون نفری اقتصاد پاکستان را در اختیار قرار خواهد داد.
ساخت شهر هوشمند در مکران و تیس
محور هفتم برنامه راهبردی ایران و چین، ساخت شهر هوشمند در مکران و به خصوص تیس است. چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران، سهم قابل توجهی در مالی و توسعه ایران خواهد شد و با راه اندازی مجتمع های عظیم صنعتی و بالادستی همچون پتروشیمی و فولاد، جمعیت قابل توجهی از متخصصان و نیروی کار داخلی و خارجی به سوی چابهار روانه خواهند شد. تحقق شهر هوشمند تیس و مکران که در برنامه راهبردی ایران و چین مورداشاره قرارگرفته، در چشم انداز 1410 چابهار هم مورد تأکید قرارگرفته است: در سال 1410 شهر چابهار و مناطق دیگر منطقه نظیر تیس از امکانات شهری مناسب برای سکونت و خدمات فرهنگی و رفاهی شهری مناسب برخوردار خواهند بود. امکانات آب شیرین، گاز، مخابرات و اینترنت پرسرعت، و همچنین امکانات آموزشی، بهداشتی، فرهنگی و ورزشی با کیفیت بالا از جذابیت های چابهار می گردد. امکانات شهری و مسکونی در کنار آب وهوای مطبوع و امکانات مناسب اشتغال، منطقه چابهار را محل جذاب و مناسبی برای زندگی و جذب نیروهای متخصص کشور به خصوص از مناطق شرقی آن می نماید. با توجه به فعالیت های مالی و خدماتی و امکانات زندگی شهری در سال 1410، ترکیب جمعیتی چابهار شامل نیروهای متخصص، کارگران ماهر و دانشمندان و محققینی است که فعالیت های صنعتی و خدماتی را در منطقه اداره و پشتیبانی می نمایند. این تصویر از آینده زندگی در سواحل مکران، فرصت پیش بینی شده در سند راهبردی همکاری های 25 ساله ایران و به معنی شروع یک تحول اساسی در توسعه زیرساخت های شهری و سکونت است.
توسعه و ساخت فرودگاه ها، خرید محصولات هوایی فراوری مشترک ایران و چین موضوعی است که در محور پنجم به آن پرداخته شده است. (منطقه آزاد چابهار یک فرودگاه بین المللی را در دست ساخت دارد که راه اندازی حجم مبادلات تجاری و ترانزیتی سواحل مکران را با به میزان قابل توجهی افزایش داده و جهت ایرلاین های عظیم دنیا را به سمت ایران تغییر می دهد. این فرودگاه براساس طرح جامع یک شهر فرودگاهی در شهر لجستیک چابهار است، قرارداد ساخت این فرودگاه با یک شرکت چینی به ارزش 483 میلیون یورو منعقد شده و تأییدیه های سایناشور برای آن اخذ شده است. بدون تردید این پروژه استراتژیک علاوه بر صندلی ویژه در این سند همکاری، نقطه تحول شهر لجستیک چابهار است.)
در محور نوزدهم سرمایه گذاری در کشاورزی، شیلات، آبخیزداری تشویق شده است. چابهار و کنارک 23 درصد آبزیان و 70 درصد تن ماهیان کشور را تأمین می نمایند. این ظرفیت به جهت جغرافیای اقیانوسی و توان و ظرفیت بومی محلی پتانسیل یک هاب منطقه ای شیلاتی را فراهم نموده است؛ خصوصاً که پرورش ساحلی آبزیان به جهت اقلیم ویژه از مزیت های ویژه این مناطق است برپایه این همکاری، استراتژیک امکان بهره گیری بین المللی برای سرعت بخشیدن برنامه ها را دارد.
بدون تردید این مجموعه از توسعه و تحولات مالی نیازمند چاره اندیشی برای تأمین نیروی متخصص و کارآمد با موضوع جوامع محلی، ظرفیت های منطقه ای است. دانشگاه بین المللی چابهار که امروز تبدیل به یک منطقه ویژه علم و فناوری باوجود پردیس پارک علم و فناوری، مراکز رشد، مکر نوآوری و شکوفایی، کارخانه نوآوری شده و برپایه تأمین نیروی متخصص و مهارتی برنامه هایش را بازنگری نموده است. از طرفی اولین مرکز نوآوری ایران و چین را هم در سنوات قبل در این دانشگاه پایه گذاری نموده است. از رهگذر این سند برای همکاری های بلندمدت و تأمین زیرساخت های تربیت نیروی انسانی موردنیاز صنایع و توسعه این منطقه، سیاست گذاری و برنامه ریزی خواهد نمود.
چابهار به عنوان دروازه ورود به ایران، فعال ترین منطقه سواحل مکران و نقطه تلاقی در سند مهم منطقه ای، توسعه محور شرق، توسعه سواحل مکران، از بازیگران اصلی و مهم موردتوجه هر دو طرف این سند همکاری است و برپایه اطلاعات قبلی، توافقات صورت پذیرفته و قراردادهای منعقدشده باوجود این سند می تواند اجرای این سند همکاری را سرعت ببخشد.
منبع: اتاق بازرگانی ایران