تست های آزمایشگاهی، قلبِ مدیریت تیم درمان سرطان - مجله زیبایی زندگی

برای دریافت اطلاعات درباره این مرحله گفتگویی را با

دکتر رضا ضیاء الحق

متخصص پاتولوژی داشته ایم:

نقش IVD در مدیریت درمان بیماران سرطانی چیست؟

تست های آزمایشگاهی، قلبِ مدیریت تیم درمان سرطان است. اگر بخواهیم نقش آزمایشگاه و تست های آزمایشگاهی را در مدیریت یک بیمار سرطانی بیان کنیم، می توانیم آن را به چند دسته تقسیم کنیم؛ تست های سرطانی از اولین مراحل که شامل غربالگری و در واقع اسکرینینگ (Screening) یک بیمار سرطانی می گردد، شروع می شوند. مانند تست های پاپ اسمیر یا تست HPV برای آنالیز آلودگی به ویروس پاپیلوما یا تومورمارکر های (Tumor Marker) مختلفی که در سرم بیمار مقدار گیری می شوند تا تشخیص بدهیم بیمار در معرض تومور است یا این که در مراحل اولیه ایجاد تومور های سرطانی در بدن واقع شده است.

در مرحله دوم، برای تشخیص سرطان به کار می روند و به این پرسش ها پاسخ می دهند که آیا بیماری وجود دارد یا خیر و در صورت مثبت بودن، نوع این تومور و سرطان را تعیین می نمایند. در گام بعدی یعنی پس از تشخیص نوع سرطان، باید به این بپردازیم که این سرطان چه پیش آگهی یا (Prognosis) دارد و چه آینده ای را می گردد برای بیمار ترسیم کرد. در درجه بعد برای تشخیص برترین روش درمانی برای بیمار به کار می رود. در مرحله درمان هم تست های آزمایشگاهی نقشی اساسی در انتخاب نوع درمان به عهده دارند. درنهایت آزمایش ها برای پی گیری های بعدی بیمار مبتلا به سرطان -چه در طول درمان و چه پس از اتمام آن- مورد استفاده هستند.

پیشرفت تشخیص بافت یا پاتولوژی را در مقایسه با پیشرفت بیماری ها چطور می بینید؟

از گذشته همواره قطعی ترین روش تشخیص سرطان، پاتولوژی بوده است. با پیدایش روش هایی مانند ایمونوهیستوشیمی یا اینسایتو هیبریدیزیشن (In-situ hybridization) و تست های مولکولی مختلف، امروزه دیگر پاتولوژی رهبری تیم مدیریت بیماران سرطانی را به عهده گرفته است و از اولین مراحل، یعنی تشخیص، انتخاب درمان، پی گیری پاسخ به درمان و پی گیری بیمار پس از اتمام درمان (از این نظر که بیماری عود نموده یا توسعه پیدا نموده)، تست های آزمایشگاهی پابه پای بیمار حرکت می نمایند. در واقع نه تنها در این مدت پاتولوژی توانسته است همگام با بقیه رشته ها در درمان و مدیریت بیماری سرطان پیشرفت کند، بلکه باید گفت خود پاتولوژی بوده که باعث پیشرفت سایر رشته ها شده و این پیشرفت پاتولوژی بوده که بقیه زمینه ها را هم جلو آورده است.

چه مزایایی در رنگ آمیزی اتوماتیک می بینید؟

اولین حُسن رنگ آمیزی اتوماتیک، کاربری راحتش است. دیگر احتیاج چندانی به پرسنل کارآزموده و باتجربه نداریم. پیش از این ایمونوهیستوشیمی آزمایشی بود که احتیاج به تجربه زیادی داشت و پرسنل باید زمان زیادی کار می کردند تا به درجه ای از پختگی برسند که بتوانند آن را انجام دهند.

آمدن دستگاه های اتوماتیک باعث شد کاربران بتوانند با آموزشی کوتاه مدت این تست را انجام دهند. مسئله دوم این است که با آمدن دستگاه های اتوماتیک، این تست ها استانداردتر شدند، تکرارپذیری شان افزایش پیدا کرد، مقدار منفی یا مثبت کاذب شان کاهش و در واقع کیفیت رنگ آمیزی ارتقا پیدا کرد.

از طرف دیگر تکرار تست ها در آزمایشگاه ها کم شد و این مسئله از نظر مالی و زمانی برای آزمایشگاه ها سودمند بوده است. افزایش قابل توجه سرعت از دیگر مزایای این تست هاست؛ به این شکل که در یک راند کاری تعداد زیادی تست در زمانی کوتاه انجام می گردد.

نقش مراقبت های بهداشت شخصی و تست های یاری نماینده در تشخیص درمان بیماری سرطانی را چگونه ارزیابی می کنید؟

امروزه Personalized Health Care (مراقبت بهداشت شخصی) باعث شده تصمیم گیری دقیق تر و جزئی تر گردد؛ پیش از این خیلی کلی تر درباره بیماری ها تصمیم می گرفتیم. هر بیماری که بنا به تشخیص ما سرطان داشت، براساس نوع تومور در گروه هایی دسته بندی می شد و درمان ثابتی برای آن ها در نظر گرفته می گردد. اما Personalized medicine (پزشکی شخصی) این امکان را به وجود آورده که هر بیمار باتوجه به خصوصیات بیولوژیک تومور خود درمان گردد؛ و در واقع درمانی اختصاصی براساس این ویژگی پیشنهاد گردد. پاسخ بیمار به درمان براساس روش های آزمایشگاهی حدس زده می گردد و بیمار براساس روش های آزمایشگاهی اختصاصی در طول درمان مونیتور می گردد و اثربخشی درمان مورد آنالیز قرار می گیرد.

نقش شرکت هایی مانند رش (Roche) در پیشرفت پاتولوژی را چگونه ارزیابی می کنید؟

شرکت Roche خوشبختانه در این سال هایی که من با آن آشنایی دارم، توانسته قدم های خوب و موثری در این زمینه بردارد. این شرکت تست های مفیدی ابداع و معرفی نموده است و دست جامعه پاتولوژی را باز گذاشته که بتواند هم زمان با سایر کشور های پیشرفته اروپایی و آمریکایی، همان تست هایی را که در آن جا برای بیماران صورت می گیرد، با کیفیت بالا، قابل قبول و استاندارد در ایران انجام دهند. در عین حال امکان گزارش نتایج کار ها به شکل استاندارد، تهیه مقاله و چاپ آن در نشریات معتبر را فراهم نموده است. از طرفی باید به امکان برقراری ارتباط با کلینیسین ها (Clinician)، آنکولوژیست ها و جراح ها اشاره نمود که باعث می گردد احتیاج های آن ها برای درمان، تشخیص، پی گیری و پیشگیری بیماری ها برآورده گردد.

در انتها آیا نکته ای هست که بخواهید بیان کنید؟

امیدوارم در شرایط خاص کنونی کشور که محدودیت زیادی از نظر واردات کیت و مواد اولیه وجود دارد، شرکت رش بتواند با رایزنی هایی که انجام می دهد این محدودیت ها را کم تر کند. تست هایی که این شرکت وارد نموده بسیار سودمند هستند و در صورت قطع شدن، شرایط سختی هم برای پزشکان و هم آزمایشگاه ها به وجود خواهد آمد. این انتظار هم وجود دارد که همان طور که تا به امروز توانسته تکنولوژی را به کشور وارد کند، این روند را ادامه دهد تا در سال های آینده هم شاهد ورود تکنولوژی های نو، تست ها و روش های نوین باشیم.

منبع: who.int

پ

منبع: برترین ها